Eén der 18 doden

Misschien kent u het gedicht „De achttien doden” dat Jan Campert (de vader van Remko Campert) nog in de oorlog schreef. Het gedicht over de achttien verzets-strijders die al vroeg in de oorlog door de Duitsers op de Waalsdorpervlakte wer-den doodgeschoten. Het is elk jaar op 4 mei op vele plaatsen in het land te horen.
Ook in Lekkerkerk wordt nu sinds enige jaren tijdens de dodenherdenking weer regelmatig aandacht besteed aan dat indrukwekkende gedicht van Jan Campert.

1 George den Boon 002.jpgEr is meer dat wijst op een bijzondere relatie tussen Lekkerkerk en de acht-tien doden. Eén van die dappere acht-tien mannen was namelijk een geboren en getogen Lekkerkerkse jongen van 21 jaar. Zijn naam: George den Boon. Hij werd in 1946 in Lekkerkerk herbe-graven. Van het centrum van het dorp tot aan de ingang van de begraafplaats stond het zwart van de mensen. Ieder-een wist het: „George is terug in zijn dorp en bij zijn familie!”

 

De achttien doden

01. George den Boon                       (21 jaar), metaalbewerker
02. Jacob van der Ende                   (22 jaar), schilder
03. Dirk Kouvenhoven                      (24 jaar), stoker

04. E. Hellendoorn                            (28 jaar), kunstschilder
05. Leendert Keesmaat                    (29 jaar), onderwijzer

06. Johannes Smit                            (30 jaar), monteur

07. Hermanus Mattheus Hendricus Coenradi (31jaar), electricien
08. Leendert Langstraat                    (31 jaar), machinebankwerker
09. Reijer Bastiaan van der Borden  (32 jaar), hulppolitieagent,

10. Frans Rietveld                             (36 jaar), slijper
11. Nicolaas Arie van der Burg         (36 jaar), vertegenwoordiger
12. Hendrik Wielenga                       (37 jaar), elektrotechnicus

13. Albertus Johannes de Haas        (37 jaar), metaalgieter
14. Ary Kop                                       (40 jaar), verzekeringsagent
15. J. Eyl                                           (44 jaar), magazijnbediende

16. Jan Kijne                                     (46 jaar), vertegenwoordiger
17. Jan Wernard van den Bergh       (47 jaar), slijper
18. Bernardus IJzerdraad                 (49 jaar), gobelinrestaurateur

Het vervolg

Jaren gaan voorbij. Nieuwe generaties volgen de oude op en George den Boon raakt in de vergetelheid. Tonny, de jongste zus van George, is al 84 jaar oud als zij in de mei-dagen van 2011 met Peter de Knegt (1946) in gesprek raakt over de oorlog. (Hij schreef al eerder het boek „Olinka” over een waargebeurde oorlogsgeschiedenis).

Samen besluiten zij het aangrijpende levensverhaal van George op papier te zetten. De Sjors.jpgherinneringen van Tonny vormen hier-voor de basis, samen met brieven en andere originele documenten. Zo kwam het boek „De jongste van de achttien doden” tot stand.
Een boek over het leven van een vast-beraden jongeman, die in de meidagen van 1940 vocht voor zijn land en zijn leven en zich na de capitulatie aansloot bij de Geuzen, de eerste verzetsbewe-ging. Op 28 november 2012 – George zou die dag 93 jaar zijn geworden – werd het boek gepresenteerd. Op de achterflap van het boek staat de vol-gende tekst:

„In Schiedam is een plein naar George den Boon genoemd, in Vlaardingen staat zijn naam op een gedenksteen bij het Geuzenmonument, maar in het dorp Lekkerkerk kennen echter weinigen zijn naam”.

Het leidde op 13 maart 2014 tot Het boek heeft hierin voorgoed verandering gebracht door het oprichten van een monument voor George en zijn kame-raden bij het gemeentehuis van het dorp Nederlek, precies 73 jaar nadat hij voor het Duitse vuurpeloton sneuvelde.

 


Het lied der achttien dooden

-1-                                                                      -2-
Een cel is maar twee meter lang                       O lieflijkheid van licht en land,

en nauw twee meter breed,                               van Hollands vrije kust,
wel kleiner nog is het stuk grond,                      eens door den vijand overmand
dat ik nu nog niet weet,                                     had ik geen uur meer rust.
maar waar ik naamloos rusten zal,                   wat kan een man oprecht en trouw,
mijn makkers bovendien,                                  nog doen in zulk een tijd?
wij waren achttien in getal,                               Hij kust zijn kind, hij kust zijn vrouw
geen zal den avond zien.                                 en strijdt den ijdlen strijd.

-3-                                                                     -4-
Ik wist de taak die ik begon,                             Voordat die eeden breekt en bralt
een taak van moeiten zwaar,                           het miss’lijk stuk bestond
maar ’t hart dat het niet laten kon                     en Holland’s landen binnenvalt
schuwt nimmer het gevaar;                              en brandschat zijnen grond,
het weet hoe eenmaal in dit land                     voordat die aanspraak maakt op eer
de vrijheid werd geëerd,                                   en zulk Germaans gerief
voordat een vloekbre schennershand              ons volk dwong onder zijn beheer
het anders heeft begeerd.                                en plunderde als een dief.

-5-                                                                    -6-
De Rattenvanger van Berlijn                           Gedenkt, die deze woorden leest,

Pijpt nu zijn melodie,                                       mijn makkers in den nood
zoo waar als ik straks dood zal zijn                 en die hen nastaan ’t allermeest
de liefste niet meer zie                                    in hunnen rampspoed groot,
en niet meer breken zal het brood                  zooals ook wij hebben gedacht
en slapen mag met haar                                 aan eigen land en volk
verwerp al dat hij biedt of bood                       er komt een dag na elke nacht,
 die sluwe vogelaar.                                        voorbij trekt ied’re wolk

-7-
Ik zie hoe ’t eerste morgenlicht
door ’t hooge venster draalt.
Mijn God, maak mij het sterven licht
en zoo ik heb gefaald
gelijk een elk wel falen kan,
schenk mij dan Uw gena,
opdat ik heenga als een man
als ‘k voor de loopen sta.

Opmerking:
De spelling is zoals die tot 1948 gebruikelijk was.

Jan Remco Theodoor Campert
(☼ Spijkenisse, 15 augustus 1902 – † Neuengamme (Duitsland), 12 januari 1943)
was een journalist, dichter, schrijver en verzetsman.

1942 Gevangene in Breda, in het kamp Haaren en in het kamp Amersfoort. Hij kwam in november (via concentratiekamp Buchenwald) in het concentratiekamp Neuengamme. 
In december werd hij tweemaal, met longklachten in het ziekenhuis, opgenomen.
1943 Op 6 januari, tijdens die strenge winter, vroeg hij per brief aan zijn moeder om warme kleding en stevige schoenen. Hij schreef dat hij pijn in zijn borst voelde en het koud had. Hij overleed op 12 januari van dat jaar